De geschiedenis van de Zilveren Ganzenveer

In 2024 staat een bijzondere wedstrijd op het programma van Golf de Gulbergen. In het Brabantse Mierlo zal gestreden worden om de Zilveren Ganzenveer, een jaarlijkse wedstrijd voor redacteuren van clubbladen van Nederlandse golfclubs met een geschiedenis die teruggaat tot 1977.

Hoewel het definitieve antwoord op de vraag wie de geestelijk vader, of moeder, van deze wedstrijd niet direct valt op te maken uit de beschikbare archiefstukken, lijkt de wedstrijd om de Zilveren Ganzenveer vooral schatplichtig te zijn aan Carla Schmitz-Blind van Golfclub Toxandria. Zij was namens clubblad Swing van deze club vanaf januari 1977 in ieder geval druk doende met het ‘masseren’ en ‘kneden’ van andere redacties om tot een gezamenlijke bijeenkomst te komen - voor de gezelligheid, maar ook om kennis en ervaringen uit te wisselen. (1)

'Redacteurenwedstrijd'

De Nederlandse Carla Schmitz-Blind was woonachtig in België, maar was desondanks veel op de 18-holes golfbaan in Molenschot te vinden. In 1976 werd ze door Toxandria uitgeroepen tot golfster van het jaar van de club, onder meer vanwege haar goede prestaties op het Sunkist Open, waar ze na het maken van twee birdies op hole 10 van Toxandria 88 sinaasappelen van de naamgevende sponsor mee terug naar België mocht nemen. (2) Haar handicap werd na dit toernooi bijgesteld tot 14. Het moet ook rond deze periode zijn geweest dat Schmitz is gaan schrijven voor clubblad Swing.

Haar werkzaamheden voor Swing moeten haar direct nieuwsgierig hebben gemaakt naar het reilen en zeilen op andere clubbladredacties, want al snel werkte Schmitz-Blind aan het idee van een 'redacteurenwedstrijd', waarvoor ze alle haar bekende redacties aanschreef. Niet alle redacteuren gaven overigens direct gehoor aan haar oproep. De latere NGF-president Rolf Olland, in 1977 als redacteur van het mededelingenblad van de Hattemse Golf & Country Club uitgenodigd voor de eerste Zilveren Ganzenveer, nam een en ander dermate serieus dat hij zich genoodzaakt voelde af te zeggen: ’Ik voel mij derhalve noch redakteur, noch ben ik behept met redaktionele eigenschappen, zodat ik met mijn persoon geen raad zal weten in het ongetwijfeld op hoog literair peil staand gezelschap golfers.’ (3) Gelukkig voor Schmitz gaven 29 andere redacteuren, verdeeld over 10 redacties, wel gehoor aan haar oproep. In een ingezonden stuk aan Golf schreef ze er zelf het volgende over:

"Zaterdag 5 november kwam een illuster gezelschap voor het eerst bijeen op Golfclub 'Toxandria': de stukjes schrijvende golfers van Nederland. De meestal anonieme mannen en vrouwen die zich geroepen voelen om dàt te doen waar de meesten met een grote boog omheen lopen: schrijven voor het clubblad." (4)

De stablefordwedstrijd om de Zilveren Ganzeveer - sinds 1995 met tussen-n geschreven - werd gewonnen door Kees Zwart van Golfclub Toxandria, een ontwerper van enige naam en faam, die niet alleen het logo van Toxandria en Swing had ontworpen, maar eveneens de wisselprijs voor de nieuwe redacteurenwedstrijd had verzorgd:

"een perspex sokkel van niet geringe afmeting met daarin een zilveren ganzeveer (een èchte, tijdens een bezoek aan de kinderboerderij 'verwijderd' uit de linkervleugel van een daar te werk gestelde gans! - je moet er maar op komen." (5)

Het ontwerp was van Zwart, de kosten waren voor GC Toxandria dat de wisselprijs ter beschikking stelde. Bovendien hief de club geen greenfee voor het bespelen van de baan. Na afloop van de wedstrijd was er voor de genodigden en aanhang - die buiten mededinging mochten meespelen - nog een borrel en een ‘eenvoudige maaltijd’ in het clubhuis.

Maandblad Golf

Haar debuut in Golf moet in de smaak zijn gevallen bij redacteur Jan Ebbinge, want meer bijdragen van Schmitz-Blind volgden, en vanaf 1980 behoorde ze zelfs tot het vaste redactieteam van Golf, met in het bijzonder damesgolf in haar portefeuille. Het weerhield Schmitz-Blind er overigens niet van uitstapjes naar andere onderwerpen te wagen. Zo was zij bijvoorbeeld in de jaren '80, toen golf snel aan populairiteit won, een van de pleitbezorgers voor de komst van een toegangsbewijs voor golfbanen, een middel tegen wat zij beschreef als de "verslonzing van het begrip Etiquette". Haar oproep hiertoe werd in het Nieuwsblad van het Noorden nog enigszins honend besproken - "waarom heet zij niet gewoon Smit?" - maar het kwam er enkele jaren later wel degelijk. (6) Carla Schmitz-Blind bleef in ieder geval tot 1986 aan maandblad Golf verbonden, daarna is er spijtig genoeg geen spoor meer van haar te vinden in het NGF-archief.

De Zilveren Ganzenveer bleek een schot in de roos. De wedstrijd mocht zich verheugen in almaar toenemende belangstelling en werd na de eerste editie vrijwel onafgebroken jaarlijks gespeeld op de baan van de redactie die het jaar voordien de wedstrijd had gewonnen. Naast golf was er tijdens deze bijeenkomsten ruimte voor uitwisseling van ideeën en ook voor het door Olland gevreesde literaire aspect was meer dan genoeg ruimte. Zo vroeg Toxandria, dat in 1988 weer de organiserende club was, de genodigden om een verjaardagswens in dichtvorm, aangezien de club dat jaar haar 50-jarig bestaan vierde. Het leidde onder meer tot onderstaande gelukswens van de redactie van GC de Wouwse Plantage:

Beste jarige,

Al jaren kijk ik tegen je op
Jij, gigant met je grijzende haren,
want mede dankzij je ledenstop
heeft Brabant mij kunnen baren.

Stiekum leerde ik over tee, green en maaien
en ik aapte je na tot het hier ook ging draaien.
Bedankt daarvoor en je weet: Op mijn fairway
ben je altijd welkom, zelfs na je A.O.W.

Van Harte,
Redactie Wouwse Plantage (7)

In 1989, de wedstrijd vond toen plaats op de Haagsche Golf & Country Club, trakteerde de redactie van Approach de deelnemers op de eerste Nederlandse golflimerick:

Een golfer uit ’s Gravenhage
Die wilde een meisje behagen
Dus sprak hij frivool
"I played the wrong hole"
Toen gaf zij hem 19 slagen (8)

Het ontstaan van de wedstrijd om de Zilveren Ganzenveer viel samen met het begin van de, eerst voorzichtige, latere sterke groei van golf in Nederland. Zo deed aan de eerste wedstrijd op Toxandria een afvaardiging van het nieuwe clubblad van de Drentse Golfclub De Gelpenberg mee, terwijl de het eerste nummer van hun periodiek pas in januari 1978 zou verschijnen. Daarnaast deed aan de eerste editie ook een afvaardiging van Golfclub Oude Maas mee, terwijl deze vereniging nog niet bij de NGF was aangesloten. Een precaire situatie die de redactie van Swing was ontgaan. Na de door Swing gewonnen wedstrijd vroeg redacteur Bakker van Golfclub Kleiburg zich in een schrijven aan Carla Schmitz-Blind af welke redacties er ook alweer hadden deelgenomen. Schmitz-Blind antwoordde: "Ik zou u aanraden de vermelding van de redakties globaal te houden en de Oude Maas b.v. liever bij de opsomming niet te noemen aangezien het een baan betreft die niet bij de NGF is aangesloten. Dat hebben wij ons ook pas later gerealiseerd. Maar dit 'between you and me'." (9)

De toegenomen populariteit van golf leidde tot ledenstops op verschillende clubs, zoals aangestipt in bovenstaand gedicht van Wouwse Plantage. Het leidde onder meer tot een slecht imago voor golf het ontstaan van vele nieuwe golfinitiatieven. Voor de Zilveren Ganzenveer betekende het voor de organiserende club een steeds grotere puzzel om plaats te vinden voor deze wedstrijd. In 1981 werd deze puzzel niet gelegd: het lukte het de Hattemse Golf & Country Club door drukte op de baan - een ledenstop was al afgekondigd - niet om ruimte voor te wedstrijd te vinden op de speelkalender. Het betekende de eerste en tot nu toe enige keer dat de wedstrijd niet zou doorgaan.

Op golfgeschiedenis.nl is een register aangelegd met daarin een lijst met de organiserende clubs (redacties) van de wedstrijd om de Zilveren Ganzenveer en relevante publicaties over deze wedstrijd. Aanvullingen op deze incomplete lijst zijn van harte welkom via info@golfgeschiedenis.nl.

Voetnoten

1 Archief GC Toxandria, dossier ‘De Zilveren Ganzenveer’.
2 Het toernooi werd georganiseerd door door Jan van den Brink de importeur van de Sunkist sinaasappelen. Zie: ‘Hattrick van Bertus in Sunkist Open’, Golf (1976).
3 Archief GC Toxandria, Dossier Zilveren Ganzenveer, Brief van Rolf Olland aan Carla Schmitz-Blind, 12 september 1977.
4 Carla Schmitz, ‘Om de zilveren ganzeveer’, Golf (1977).
5 Ibidem.
6 Carla Schmitz, ‘Op weg naar betere manieren’, Golf (1983). ’Sport in andere media’, Nieuwsblad van het Noorden (1983).
7 Archief Toxandria, dossier Zilveren Ganzenveer, gedichten nav 50-jarig bestaan (1988).
8 Archief Toxandria, dossier Zilveren Ganzenveer, brief Haagsche G&CC (1989).
9 Archief Toxandria, dossier Zilveren, brief Schmitz aan Bakker (1977).

Keer terug naar de pagina Onze historie - publicaties en artikelen.